Fæðingar- og foreldraorlof
Hér má finna grunnupplýsingar um réttindi foreldra til fæðingar- og foreldraorlofs
en ítarlegri upplýsingar er að finna á vef Fæðingarorlofssjóðs
Réttindi til fæðingarorlofs skapast við:
- · Fæðingu barns
- · Ættleiðingu barns eða töku barns í varanlegt fóstur
- · Fósturlát eftir 18 vikna meðgöngu
- · Andavanafæðingu eftir 22ja vikna meðgöngu
Lengd fæðingarorlofs:
Samanlagt fæðingarorlof er níu mánuðir. Móðir á rétt á þremur mánuðum, faðir á einnig rétt á þremur mánuðum og sameiginlegur réttur er þrír mánuðir.
Lenging á fæðingarorlofi:
Þunguð kona getur átt rétt á allt að tveggja mánaða lengingu á fæðingarorlofi. Þessi lenging getur komið til þegar móðir er veik á meðgöngu, hefur fullnýtt veikindarétt sinn hjá vinnuveitanda og meira en mánuður er í áætlaðan fæðingardag.
Með umsókn um lengingu fæðingarorlofs þarf að fylgja:
- læknisvottorð sérfræðilæknis sem rökstyðja skal þörf fyrir framlengingu
- staðfesting vinnuveitanda og/eða Vinnumálastofnunar, eftir því sem við á, þar sem fram kemur hvenær umsækjandi hætti störfum, hvenær launagreiðslur féllu niður og hvenær veikindaréttur var fullnýttur.
Upphæðir fæðingarorlofs:
Mánaðarlegar greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði eru 80% af meðaltali heildarlauna yfir tólf mánaða tímabil sem lýkur sex mánuðum fyrir fæðingu barns. Greiðsla er þó aldrei hærri en 370 þús kr..
Réttindi hjá Félagi háskólakennara í fæðingarorlofi:
Á umsóknareyðublaði um fæðingarorlofsgreiðslur er hægt að óska eftir því að greitt sé til Félags háskólakennara og þar með tryggt að áunnin réttindi viðkomandi hjá stéttarfélagi haldist óbreytt meðan á fæðingarorlofi standi, s.s. réttur til úthlutunar úr styrktarsjóði, orlofssjóði, starfsmenntunarsjóði og ef við á. Þá á viðkomandi áfram rétt á annarri þjónustu.
Frávik frá almennum reglum:
Á heimasíðu Fæðingarorlofssjóðs er að finna frávik sem geta komið upp á meðgöngu eða fæðingu og kalla á breytingar á töku fæðingarorlofs. Hér:
Sumarorlof eftir fæðingarorlof. Desember- og orlofsuppbót:
Fæðingarorlof reiknast til starfstíma við mat á starfstengdum réttindum, s.s. orlofstöku og lengingar á orlofi samkvæmt kjarasamningum, starfsaldurshækkana, veikindaréttar og uppsagnarfrests. Opinberir starfsmenn ávinna sér bæði orlofsrétt og rétt til orlofslauna í fæðingarorlofi.
Starfsmaður í fæðingarorlofi á rétt til greiðslu orlofs- og desemberuppbótar.
Uppsögn í fæðingarorlofi:
Óheimilt er að segja starfsmanni upp störfum sem tilkynnt hefur um fæðingarorlof eða er í slíku orlofi nema til þess liggi skriflegar rökstuddar ástæður sem mega með engum hætti tengjast töku fæðingarorlofs eða fyrirhuguðu fæðingarorlofi.
Dæmi um slíka ástæðu getur meðal annars verið ef starf viðkomandi er lagt niður meðan á fæðingarorlofi stendur.
Foreldraorlof, hvað er það og hverjir eiga rétt á því?
Foreldrar sem eru starfandi á íslenskum vinnumarkaði eiga rétt á fjögurra mánaða launalausu foreldraorlofi.
Rétturinn fellur niður við 8 ára aldur barns. Hvort foreldri um sig á sjálfstæðan rétt til foreldraorlofs sem er ekki framseljanlegur.
Foreldraorlofsrétturinn skiptist þannig að hvort foreldri um sig á sjálfstæðan og óframseljanlegan rétt til fjögurra mánaða orlofs til að annast barn sitt (2 x fjóra mánuði fyrir hvert barn).
Þau réttindi sem starfsmaður hefur þegar áunnið sér eða er að ávinna sér á upphafsdegi foreldraorlofs haldast óbreytt til loka orlofsins ásamt þeim breytingum sem kunna að hafa orðið á áunnum réttindum á grundvelli laga eða kjarasamninga.
Félags háskólakennara vil minna á reglu nr. 18 Fæðingarstyrkur, í Styrktarsjóði BHM, hún er svona:
- Báðir foreldrar eiga rétt séu þeir aðilar að sjóðnum og uppfylla skilyrði um sjóðsaðild. Upphæð styrks miðast við starfshlutfall. Sækja þarf um innan árs frá fæðingu barns. Fæðingarstyrkur er veittur til foreldris gegn framvísun fæðingarvottorðs og afirti af nýjum launaseðli (með réttu starfshlutfalli). Fullur styrkur er kr. 200.000 til foreldris vegna hvers barns en lækkar í samræmi við stafshlutfall.
- Hálfur styrkur er greiddur vegna fósturláts eftir 18 vikur og andvana fæðingar.
Lög og reglur um fæðingarorlof:
Lög nr 95/2000 um fæðingar -og foreldraorlof
Reglugerð um ráðstafanir til að auka öryggi og heilbrigði á vinnustöðum fyrir konur sem eru þungaðar, hafa nýlega alið barn eða hafa barn á brjósti